مردی که ۱۲ سال در اتاق تاریک گناه را نوشت: ناتانیل هاثورن
ناتانیل هاثورن: همه‌چیز درباره خالق لبخند سرخ
بیوگرافی ناتانیل هاثورن
ناتانیل هاثورن (1804–1864) یکی از برجسته‌ترین نویسندگان رمانتیک آمریکایی و از پیشگامان ادبیات نمادین (symbolic literature) در قرن نوزدهم است. او با آثاری چون «لبخند سرخ» (The Scarlet Letter)، «خانه هفت‌شیروانی» (The House of the Seven Gables) و مجموعه‌داستان‌های کوتاه «داستان‌های دوبار گفته‌شده» (Twice-Told Tales) شهرت جهانی یافت. هاثورن نه‌تنها به‌خاطر سبک نثر غنی و روانش، بلکه به‌دلیل کاوش عمیق در مفاهیمی چون گناه، شرارت ذاتی انسان، ریاکاری اجتماعی و تأثیر گذشته بر حال شناخته می‌شود. او از معدود نویسندگانی است که موفق شد ادبیات آمریکا را از سایه ادبیات بریتانیایی خارج کند و هویتی مستقل به آن ببخشد.
کودکی و سال‌های اولیه (1804–1825)
ناتانیل هاثورن در 4 ژوئیه 1804 در شهر سِیلم (Salem)، ایالت ماساچوست، در خانواده‌ای قدیمی و پروتستان به دنیا آمد. نام خانوادگی اصلی او «هاثورن» (Hathorne) بود، اما بعدها خودش یک «w» به آن افزود تا از اجدادش که در دادگاه‌های جادوگری سیلم (1692) نقش قاضی و متهم‌کننده داشتند، فاصله بگیرد. یکی از اجدادش، جان هاثورن، قاضی سخت‌گیر آن دادگاه‌ها بود و این موضوع بعدها سایه سنگینی بر ذهن نویسنده انداخت.
پدرش، ناتانیل هاثورن ارشد، کاپیتان کشتی بود و وقتی ناتانیل تنها چهار سال داشت، در سورابایا (اندونزی امروزی) بر اثر تب زرد درگذشت. مادرش، الیزابت کلارک منینگ، پس از مرگ شوهر به انزوای شدید روی آورد و همراه سه فرزندش به خانه پدری بازگشت. هاثورن کودکی درون‌گرا و کتاب‌خوان بود. در نه‌سالگی بر اثر آسیب دیدگی پا برای دو سال خانه‌نشین شد و همین انزوا او را به دنیای کتاب و خیال‌پردازی کشاند.
تحصیلات و انزوای خودخواسته (1821–1837)
هاثورن از 1821 تا 1825 در کالج بودین (Bowdoin College) در ایالت مین درس خواند. هم‌کلاسی‌هایش فرانکلین پیرس (رئیس‌جمهور آینده آمریکا) و هنری وادزورث لانگ‌فلو (شاعر مشهور) بودند. پس از فارغ‌التحصیلی به سیلم بازگشت و برای حدود 12 سال در اتاق زیرشیروانی خانه مادری به شدت منزوی زندگی کرد. این دوره را خودش «دوازده سال تنهایی در اتاقی تاریک» نامید. در این سال‌ها رمان ناتمام «فانشاو» (Fanshawe) را نوشت و منتشر کرد (1828) و بسیاری از داستان‌های کوتاه اولیه‌اش را سوزاند، چون از کیفیت‌شان راضی نبود.
آغاز شهرت ادبی (1837–1850)
در 1837 مجموعه‌داستان «داستان‌های دوبار گفته‌شده» منتشر شد که مورد توجه ادگار آلن پو قرار گرفت. پو در نقدی مفصل، هاثورن را «نویسنده‌ای با قریحه اصیل» نامید. در 1842 با سوفیا پی‌بادی (Sophia Peabody)، نقاش و روشنفکر ترنسندنتالیست، ازدواج کرد. آن‌ها ابتدا در خانه تاریخی «اُلد منس» (Old Manse) در کنکورد زندگی کردند و در حلقه روشنفکران ترنسندنتالیست (امرسون، ثورو، مارگارت فولر) حضور داشتند، اما هاثورن هیچ‌گاه به‌طور کامل به این جنبش نپیوست و حتی گاهی آن را به تمسخر می‌گرفت.
برای امرار معاش در گمرک بوستون و سپس گمرک سیلم کار کرد، اما در 1849 به‌دلیل تغییر دولت از کار برکنار شد. همین سال مادرش درگذشت و هاثورن در عمق افسردگی فرو رفت. اما همین بحران جرقه خلق شاهکارش شد.
اوج شهرت: «لبخند سرخ» (1850)
در بهار 1850، در مدت تنها چند ماه، رمان «لبخند سرخ» را نوشت. داستان هِستِر پرین، زنی که به‌خاطر خیانت با حرف «A» (نماد Adultery) علامت‌گذاری می‌شود، نه‌تنها پرفروش‌ترین کتاب زمان خود شد، بلکه به‌عنوان یکی از اولین رمان‌های بزرگ آمریکایی شناخته شد. هاثورن در این اثر به موضوعاتی چون گناه، توبه، ریاکاری جامعه پروتستان و امکان رستگاری پرداخت. نمادگرایی پیچیده، فضای تاریک و روان‌شناختی عمیق، ویژگی‌های اصلی سبک او هستند.
سال‌های میانی و زندگی در اروپا (1850–1860)
پس از موفقیت «لبخند سرخ»، آثار مهم دیگری منتشر کرد:
«خانه هفت‌شیروانی» (1851): داستانی خانوادگی درباره نفرین و ارث گناه.
«رمان بلیت‌دیل» (1852): بر اساس تجربه زندگی در جامعه آرمانی بروکلین فارم.
«مجسمه مرمرین» (1860): مجموعه‌ای از داستان‌های ایتالیایی.
در 1853 دوست قدیمی‌اش فرانکلین پیرس رئیس‌جمهور شد و هاثورن را به‌عنوان کنسول آمریکا در لیورپول انگلستان منصوب کرد. او و خانواده‌اش هفت سال در انگلیس و سپس ایتالیا زندگی کردند. تجربه ایتالیا الهام‌بخش رمان ناتمام «تبار سپتیمیوس» و رمان عاشقانه «دکتر گریمشاو» (که پس از مرگش منتشر شد) بود. یادداشت‌های سفرش بعدها به صورت کتاب «دفترچه یادداشت انگلیسی» و «دفترچه یادداشت ایتالیایی» منتشر شد.
سال‌های آخر و مرگ (1860–1864)
هاثورن در 1860 به آمریکا بازگشت، اما سلامتی‌اش رو به وخامت بود. جنگ داخلی آمریکا او را عمیقاً ناراحت کرد. در بهار 1864 همراه دوستش فرانکلین پیرس به کوه‌های سفید نیوهمپشایر سفر کرد تا استراحت کند. در 19 مه 1864 در خواب درگذشت. پیکرش در گورستان اسلیپی هالو (Sleepy Hollow) در کنکورد به خاک سپرده شد. لانگ‌فلو، امرسون، آلکات و دیگر نویسندگان در مراسم تشییع او حضور داشتند.
سبک و تم‌های اصلی
گناه و شر ذاتی انسان: هاثورن معتقد بود انسان ذاتاً گناهکار است، اما رستگاری از طریق عشق و توبه ممکن است.
گذشته و میراث تاریخی: به‌ویژه تأثیر دادگاه‌های جادوگری سیلم.
نمادگرایی: استفاده استادانه از نمادها (مثل حرف A، خانه، جنگل، آینه).
روان‌کاوی پیش از فروید: کاوش در ناخودآگاه و احساس گناه.
نثر غنی و موسیقیایی: جملات بلند، پر از استعاره و تصویرسازی تاریک.
آثار مهم
رمان‌ها
The Scarlet Letter (1850) → لبخند سرخ یا حرف سرخ‌رنگ
The House of the Seven Gables (1851) → خانه هفت‌شیروانی
The Blithedale Romance (1852) → رمان بلیت‌دیل یا عاشقانه بلیت‌دیل
The Marble Faun (1860) → فان مرمرین یا مجسمه مرمرین
مجموعه‌داستان‌های کوتاه
Twice-Told Tales (1837, 1842) → داستان‌های دوبار گفته‌شده
Mosses from an Old Manse (1846) → خزه‌هایی از عمارت کهنه یا خزه‌های عمارت قدیمی
The Snow-Image, and Other Twice-Told Tales (1851) → پیکر برفی و داستان‌های دیگر دوبار گفته‌شده
آثار کودکان
A Wonder-Book for Girls and Boys (1851) → کتاب شگفت‌انگیز برای دختران و پسران
Tanglewood Tales (1853) → داستان‌های تنگل‌وود یا افسانه‌های تنگل‌وود
سایر آثار مهم
Fanshawe (1828) → فانشاو
Our Old Home (1863) → خانه قدیمی ما
The English Notebooks → دفترچه یادداشت انگلیسی
The Italian Notebooks → دفترچه یادداشت ایتالیایی
تأثیر و میراث
هاثورن همراه با هرمان ملویل و ادگار آلن پو، یکی از سه پایه ادبیات تاریک رمانتیک آمریکا محسوب می‌شود. ملویل رمان «موبی‌دیک» را به او تقدیم کرد. نویسندگان بعدی چون هنری جیمز، ویلیام فاکنر و فلانری اُکانر از او تأثیر گرفتند. «لبخند سرخ» همچنان در برنامه درسی مدارس و دانشگاه‌های آمریکا و جهان تدریس می‌شود و بیش از ده فیلم و سریال از روی آن ساخته شده است.
نتیجه‌گیری
ناتانیل هاثورن بیش از یک رمان‌نویس، کاوشگری بود که تاریکی‌های روح انسان و جامعه را با نوری ملایم اما بی‌رحمانه روشن کرد. او نشان داد که گناه و شر نه در جادوگران خیالی، بلکه در قلب خود ما نهفته است. زندگی منزوی، وجدان سنگین تاریخی و قریحه بی‌نظیرش، او را به یکی از ماندگارترین نویسندگان تاریخ ادبیات جهان تبدیل کرد.
گردآوری: بخش فرهنگ و هنر ساختمان‌یار
